องค์กรระหว่างประเทศด้านสิทธิมนุษยชนและเครือข่ายภาคประชาสังคม 88 องค์กร ร่วมลงนามในแถลงการณ์เรียกร้องให้รัฐบาลลาวและไทยชี้แจงข้อเท็จจริง กรณีนักสิทธิมนุษยชน นักกิจกรรมทางการเมือง และผู้ลี้ภัยทางการเมือง หายตัวไปในลาวและไทยช่วงหลายปีที่ผ่านมา

แถลงการณ์ร่วมดังกล่าวถูกเผยแพร่ผ่านเว็บไซต์ 'ฮิวแมนไรท์วอทช์' ตั้งแต่วันที่ 13 ธ.ค. ก่อนจะถึงวันครบรอบ 7 ปีการหายตัวไปของ 'สมบัด สมพอน' นักเคลื่อนไหวด้านสิทธิชุมชนและภาคประชาสังคมชาวลาว โดยกล้องวงจรปิดบันทึกเหตุการณ์ที่มีกลุ่มคนลักพาตัว 'สมบัด' ขึ้นรถตู้หายไปที่ด่านตรวจของตำรวจในกรุงเวียงจันทน์ เมื่อวันที่ 15 ธ.ค.2012 แต่ทางการลาวไม่อาจติดตามตัวผู้ก่อเหตุมาดำเนินคดีได้

เนื้อหาในแถลงการณ์ระบุว่า ทางการลาวเริ่มไต่สวนคดีการหายตัวไปของสมบัดตั้งแต่วันที่ 8 มิ.ย.2013 เป็นต้นมา แต่กลับปฏิบัติหน้าที่ 'ล้มเหลว' ไม่มีความคืบหน้าที่ชัดเจนใดๆ ทั้งที่มีหลักฐานชัดเจนว่าเป็นการบังคับสูญหายไปต่อหน้าต่อตาเจ้าหน้าที่ตำรวจลาว จึงเสนอให้ทางการลาวจัดตั้งคณะกรรมการอิสระชุดใหม่มารับผิดชอบไต่สวนคดีนี้ และลาวต้องยอมรับความช่วยเหลือ รวมถึงคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญระหว่างประเทศ เพื่อตรวจสอบถ่วงดุลให้การทำงานต่างๆ เป็นไปตามมาตรการสากล และนำไปสู่ข้อเท็จจริงที่ชัดเจน

https://www.hrw.org/sites/default/files/styles/946w/public/multimedia_images_2019/201909asia_thailand_od.jpg?itok=81yCI_Zv

อ๊อด ไซยะวง นักกิจกรรมกลุ่ม Free Lao หายตัวไปขณะอยู่ในประเทศไทย (ภาพจาก HRW)

นอกจากนี้ เครือข่ายองค์กรสิทธิมนุษยชนและภาคประชาสังคมยังเรียกร้องให้รัฐบาลไทยและลาวชี้แจงข้อเท็จจริงเพิ่มเติมกรณี 'อ๊อด ไซยะวง' นักกิจกรรมชาวลาวอยู่ระหว่างดำเนินการขึ้นทะเบียนขอสถานะผู้ลี้ภัยทางการเมืองกับสำนักงานข้าหลวงใหญ่ผู้ลี้ภัยแห่งสหประชาชาติ (UNHCR) หายตัวไปเมื่อวันที่ 26 ส.ค.2019 ที่ผ่านมา ขณะที่เขาพำนักอยู่ในระเทศไทย

หลังจากนั้นในเดือน ต.ค. คณะทำงานด้านการบังคับสูญหายโดยไม่สมัครใจแห่งสหประชาชาติ (WGEID) ได้ออกแถลงการณ์เรียกร้องต่อทางการไทยและลาวมาแล้วครั้งหนึ่ง ให้ตรวจสอบข้อเท็จจริงและติดตามตัว 'อ๊อด ไซยะวง' เนื่องจากเขาเป็นนักกิจกรรมทางการเมืองที่เคลื่อนไหวด้านสิทธิแรงงานในนามกลุ่ม Free Lao พร้อมทั้งระบุว่าเขาหายตัวไปหลังจากที่ได้พบกับ 'ฟิลิป อัลสตัน' ผู้แทนพิเศษของสหประชาชาติด้านความยากจนและสิทธิมนุษยชน ที่กรุงเทพฯ ในเดือน มี.ค.

แถลงการณ์ของ WGEID ระบุว่า ถ้าการหายตัวไปของอ๊อดเป็นผลจากการที่เขามีส่วนเกี่ยวข้องกับกระบวนการของสหประชาชาติ ผู้ก่อเหตุให้อ๊อดหายตัวไปถือว่าเข้าข่ายละเมิดสิทธิมนุษยชน หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะต้องดำเนินการตรวจสอบอย่างเร่งด่วน

AFP-สุรชัย แซ่ด่าน-ด่านวัฒนานุสรณ์-แดงสยาม-ศพผู้ลี้ภัยในแม่น้ำโขง.jpg

สุรชัย ด่านวัฒนานุสรณ์ หายตัวไปขณะลี้ภัยในลาว

ประเด็นสำคัญอีกประการที่รัฐบาลลาวและไทยต้องชี้แจงต่อประชาคมโลก คือ การหายตัวไปของผู้ลี้ภัยทางการเมืองชาวไทยขณะอยู่ในประเทศลาว ซึ่งเป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในช่วง 7 ปีที่ผ่านมา

ผู้ที่หายตัวไป ได้แก่ 'อิทธิพล สุขแป้น' (ดีเจซุนโฮ) 'วุฒิพงศ์ กชธรรมคุณ' (โกตี๋) 'ชัชชาญ บุปผาวัลย์' (สหายภูชนะ) 'ไกรเดช ลือเลิศ' (สหายกาสะลอง) และ 'สุรชัย ด่านวัฒนานุสรณ์' (สุรชัย แซ่ด่าน) ซึ่งกรณีของ 'ชัชชาญ' และ 'ไกรเดช' ถูกพบเป็นศพในแม่น้ำโขงที่เชื่อมต่อระหว่างลาวและไทยเมื่อเดือน ธ.ค.ปีที่แล้ว แต่ยังไม่อาจระบุชะตากรรมของอีก 3 คนที่เหลือได้ และทั้งหมดเป็นนักกิจกรรมกลุ่มคนเสื้อแดงที่เคลื่อนไหววิพากษ์วิจารณ์การรัฐประหารและคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ในอดีต

ด้วยเหตุนี้ ทั้ง 88 องค์กรจึงเรียกร้องให้รัฐบาลลาวและไทยต้องรับผิดชอบไต่สวนและชี้แจงข้อเท็จจริงให้เกิดความกระจ่าง และลาวจะต้องส่งตัวแทนไปชี้แจงสถานการณ์ด้านสิทธิมนุษยชนภายในประเทศ ตามกลไกการตรวจสอบสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ หรือ UPR ซึ่งจะจัดขึ้นที่นครเจนีวา สวิตเซอร์แลนด์ ในวันที่ 21 ม.ค.2020 และประเทศสมาชิกสหประชาชาติจะติดตามว่าลาวมีความคืบหน้าด้านสิทธิมนุษยชนเพิ่มเติมจากสิ่งที่เคยรายงานต่อที่ประชุม UPR เมื่อปี 2015 หรือไม่

ที่มา: HRW/ OHCHR

ภาพปก: 'ดร.เอ็งชุ่ยเหม็ง' ภรรยาของ 'สมบัด สมพอน' ถือภาพถ่ายสามีที่หายตัวไป 7 ปีแล้ว

ข่าวที่เกี่ยวข้อง:

อิทธิพล สุขแป้น

ARTICLE

ต่างประเทศ

88 องค์กรสากลจี้ 'ลาว-ไทย' แจงให้ชัด กรณีผู้เห็นต่างจากรัฐ 'สูญหาย' ในรอบ 7 ปี