จากความแรงของเทรนด์กิมจิ สู่คำถามมากมายในสังคมไทย เช่น เพราะเหตุใด วัฒนธรรมแบบไทย หรือ 'ที ป๊อบ' จึงหลุดโผ ไม่ติดรายชื่อกระแสวัฒนธรรมส่งออก ทำไมเมื่อนึกถึงเมืองไทย ต่างชาติจะคิดถึงแต่วัด? ทำไมผู้ใหญ่ไม่พอใจ เมื่อเด็กไทยคลั่งวัฒนธรรมข้ามชาติ, และเป็นไปได้หรือไม่ ที่วัฒนธรรมแบบไทย จะก้าวไกลในระดับสากล

 

เหตุผลหลักที่เป็นอุปสรรคต่อการสร้างวัฒนธรรม 'ที ป๊อบ' ของเยาวชน การไม่เปิดให้สร้างอัตลักษณ์หรือเวทีใหม่ของความเป็นไทยสำหรับวัยรุ่น - ห้ามใส่สายเดี่ยว, นุ่งสั้น, กิจกรรมที่ส่งเสริมความสามารถของเยาวชนมีน้อย, การเลี้ยงลูกแบบพะเน้าพะนอ  ยกตัวอย่าง การทำงานหนักของแม่ ในการส่งเสริมการศึกษาให้กับลูก การลงทุนเพื่อการศึกษาของลูก  ไม่มีมิติการเรียนรู้เรื่องชีวิต และสังคม เด็กขาดความคิดสร้างสรรค์ ไม่มีวิญญาณกบฏ 

 

นอกจากนี้ ยังมีอุปสรรคด้านการยึดติดกับความเป็นไทยแบบดั้งเดิมที่ “ถูกสร้าง” ขึ้นมา  อาทิ การร่ายรำ-กรมศิลป์ ที่ก็ไม่ได้เป็นของเก่าจริงแต่เป็นสิ่งที่เพิ่ง “ทำ” กันขึ้นมา ชุดไทยเก้ารัชกาลก็ออกแบบโดย ปิแอร์ บัลแมง ชุดแอร์โฮสเตสไทยก็ปิแอร์ บัลแมง ออกแบบ ไม่เห็นมีใครโวยว่าไปเอาคนฝรั่งเศสมาออกแบบชุดไทย? สวมลุมฯ ของเราออกแบบโดย แลนสเคปชาวอิตาลี 

 

ความเป็นไทย ไม่ได้อยู่ที่ชุดไทย โจงกระเบน ไม่ได้อยู่ที่คุณเขียนเลขไทยเป็นหรือเปล่า ไม่ได้อยู่ที่คุณร้องเพลงหนักแผ่นดินบ่อยแค่ไหน ไม่ได้อยู่ที่การปลาบปลื้มว่าบรรพบุรุษของไทยแต่โบราณปกป้องบ้านเมืองมาให้เรา เราต้องหวงแหน 

 

ปัญหาของคนไทยกับความเป็นไทย ในปัจจุบันคือกปํญหาของคนที่ไม่รู้จัก “อดีต” ของตนเอง และไม่เคยรับรู้ว่า “อดีต” ย่อมมีหลายเวอร์ชั่น แต่คนไทยมักจะเลือกเชื่อเวอร์ชั่นของ “ราชการ”  หรือเอา Concept ปัจจุบันไป ทำความเข้าใจอดีต เช่น กรณีเรื่อง อดีต ว่าด้วยการเสียดินแดน สะท้อนให้เห็นว่าคนไทยที่เจ็บปวดเรื่องการเสียดินแดน ไม่เคยเข้าใจว่าแนวคิดว่าด้วยอธิปไตยเหนือดินแดนเป็นของใหม่ที่เกิดขึ้นในสมัยศตวรรษที่ 19  ดังนั้น ก่อนหน้านี้ไม่มีความคิดเรื่อง “เสียดินแดน” ดังนั้นประวัติศาสตร์ว่าด้วยการเสียดินแดนเป็นประวัติศาสตร์ที่คนปัจจุบันเอาแนวคิดของโลกปัจจุบันไปทำความเข้าใจเหตุการณ์ในอดีต

 

ผลของการไม่รู้จักอดีต ก็คือการไม่รู้จักตนเองในปัจจุบัน  คนไทยมีการรับรู้ที่ผิดๆเกี่ยวกับตนเองตลอดเวลา และไม่สามารถเชื่อมโยงตัวเองกับโลกทั้งใบได้ว่า เกี่ยวข้องกันอย่างไร? สัมพันธ์กับคนอื่นในโลกใบนี้อย่างไร? 

 

ดังนั้น สิ่งสำคัญ ต้องไม่ลืมว่า “ชาติ” เป็นสิ่งที่มนุษย์สร้างและสมมุติขึ้นมา เพราะฉะนั้น ชาติ รวมไปถึงอัตลักษณ์ของชาติก็ย่อมปรับเปลี่ยนได้เสมอ ทำไมความเป็นไทยต้องหยุดนิ่งอยู่กับที่ เด็กแว๊น เด็กสก๊อย ไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของความเป็นไทยหรอกหรือ ถ้าเราไม่เห็นเห็นเด็กสก๊อย เป็นส่วนความเป็นไทย เราก็จะไม่สมารถทำงานศิลปะ ไม่ว่าจะเป็น หนัง เพลง ที่จะทำให้เราเห็น ความเป็นไทยอย่างที่มันเป็น เพราะเราเฝ้าแต่จะเห็นความเป็นไทยในแบบที่เราอยากให้เป็น 

 

สรุปประเด็นสั้นๆ คือ

1. คนไทยขายป็อปปูล่าร์ culture ไม่ได้  พัฒนาไม่ได้  ไม่สามารถ สร้างผลงานศิลปะที่เป็นสากล เพราะการยึดติดกับความเป็นไทยที่ตายตัว 

2. คนไทยไม่มีสำนึกทางประวัติศาสตร์ที่เป็นวิชาการมากพอ ยังศึกษาปวศ. ในฐานะที่เป็นเครื่องมือปลุกเร้าความรักชาติ

3. คนไทยขาดความรู้เกี่ยวกับ “คนอื่นๆ” ในโลกนี้ และไม่เห็นความเชื่อมโยง และการไหลเวียนของวัฒนธรรมในโลก มีแนวคิดต่อต้านทุนและโลกาภิวัตน์ หลงความเป็นไทย และความเป็นพุทธแบบผิดๆ

 

แล้วเมื่อไหร... วัฒนธรรมแบบไทย จะผงาดสู่เวทีโลก?