พิพิธภัณฑ์การออกแบบเมืองเดนบอสช์ ประเทศเนเธอร์แลนด์ จัดนิทรรศการยาว 5 เดือน สะท้อนการควบคุมความคิดประชาชนผ่านงานศิลปะและการออกแบบในยุคสมัยที่พรรคนาซีเรืองอำนาจ

พิพิธภัณฑ์การออกแบบเมืองเดนบอสช์ (Design Museum Den Bosch) ประเทศเนเธอร์แลนด์ จัดนิทรรศการ ดีไซน์ออฟเดอะเธิร์ดไรช์ หรือการออกแบบแห่งอาณาจักรไรช์ที่สาม (Design of the Third Reich) หรือที่รู้จักกันในชื่อ 'นาซีเยอรมนี'

ภายในนิทรรศการซึ่งกินพื้นที่ 2 ชั้นของพิพิธภัณฑ์นี้ เต็มไปด้วยผลงานออกแบบ 277 ชิ้นที่เกี่ยวข้องกับการเรืองอำนาจของนาซีในสมัยสงครามโลกครั้งที่สอง ตั้งแต่รถเต่าของโฟล์กสวาเกิน (Volkswagen Beetle) ภาพยนตร์เรื่องโอลิมเปีย (Olympia) ซึ่งถ่ายทำและเผยแพร่ในสมัยนั้น ไปจนถึงแบบแปลนของห้องรมแก๊สในค่ายมรณะของนาซี

แน่นอนว่าการเผยแพร่เนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับนาซีย่อมทำให้เกิดความไม่สบายใจและการต่อต้าน โดยถูกวิพากษ์วิจารณ์โดยสมาคมต่อต้านฟาสซิสต์แห่งดัตช์ และมีกลุ่มผู้ประท้วงนิทรรศการนี้ตั้งแต่เปิดให้เข้าชมในวันที่ 8 กันยายนด้วยความกังวลว่านี่จะเป็นการยกย่องเชิดชูแนวคิดนาซี

อย่างไรก็ตาม นิทรรศการนี้ไม่ได้มีเจตนามุ่งเชิดชูหรือเผยแพร่แนวคิดของพรรคนาซี

มาน เลโอ โฆษกหญิงของพิพิธภัณฑ์เมืองเดนบอสช์ กล่าวว่านิทรรศการนี้แสดงให้เห็นถึงวิธีการที่พรรคนาซีใช้ในการแทรกซึมแนวคิดเหยียดเชื้อชาติไปในทุกมิติของสังคมในช่วงปี 1933 ถึง 1945 และเป็นเรื่องสำคัญที่จะต้องตระหนักว่าพรรคนาซีมีกระบวนการชักนำประชาชนอย่างไร และงานออกแบบเหล่านี้มีบทบาทอย่างไรในกระบวนนั้น

"เราเชื่อว่าถ้าคุณอยากจะพูดได้เต็มปากจริงๆ ว่า 'เรื่องแบบนี้จะไม่เกิดขึ้นอีก' คุณจำเป็นต้องมองไปถึงวิธีการที่ผู้คนถูกชักจูงให้เชื่ออุดมการณ์นาซีนี้ด้วย" เธอกล่าว

ยาน เดอ ฟรีส ผู้เข้าชมนิทรรศการรายหนึ่ง กล่าวว่านิทรรศการนี้แสดงให้เห็นถึงความโหดร้ายทารุณที่จำแลงมาในรูปของงานออกแบบและการสื่อสารเชิงสัญลักษณ์ "โลกทุกวันนี้จำเป็นต้องมีพื้นที่สำหรับการจัดนิทรรศการแบบนี้ เพราะมันสื่อสารใจความที่ทรงพลังมากว่าความเลวร้ายอาจแฝงกายมาในรูปลักษณ์ที่สวยงาม" เขากล่าว

ราล์ฟ บอร์เดอวิก ผู้เข้าชมจากเมืองลือเนอบวร์ค (Lüneburg) ในประเทศเยอรมนี กล่าวว่านิทรรศการนี้แสดงให้เห็นว่าพรรคนาซีมีการวางแผนขนาดไหนในการควบคุมชีวิตประจำวันของผู้คนให้อยู่ภายใต้อำนาจของระบอบนาซี

ติโม เดอ ไรจก์ ผู้อำนวยการพิพิธภัณฑ์ กล่าวว่านิทรรศการนี้มีลักษณะเป็นสารคดี โดยตั้งแต่เข้าชมก็จะได้พบกับภาพยนตร์และข้อมูลที่อธิบายว่างานออกแบบเหล่านี้สะท้อนอุดมการณ์เหยียดเชื้อชาติ และพรรคนาซีมีเป้าหมายในการปลูกฝังวัฒนธรรมเหยียดเชื้อชาตินี้สู่ประชาชน

"ฮิตเลอร์สนใจในงานออกแบบมาก เขาเกลียดพรรคคอมมิวนิสต์แต่ก็ประทับใจกับวิธีที่พรรคคอมมิวนิสต์นำธงมาใช้ และบอกว่าพรรคนาซีจะต้องทำได้ดีกว่า" ติโม เดอ ไรจก์ กล่าว

ตั้งแต่เข้ามาสู่นิทรรศการ ผู้เข้าชมจะได้พบกับรูปแกะสลักฝีมืออาร์โน เบรเกอร์ ประติมากรนาซี ซึ่งผลงานของเขาสะท้อนภาพความเป็นชายในอุดมคติของพรรคนาซี ภายในงานยังมีโปสเตอร์และภาพยนตร์โฆษณาชวนเชื่อของนาซี ทั้งรูปของฮิตเลอร์และสัญลักษณ์สวัสติกะในใบประกาศ และงานศิลปะประเภทต่างๆ ในยุคนั้น

ทั้งนี้ นิทรรศการนี้มีมีกฎห้ามถ่ายรูป โดยทางพิพิธภัณฑ์ให้เหตุผลว่าได้มีการจัดวางวัตถุจัดแสดงทุกชิ้นตามบริบททางประวัติศาสตร์ในทางที่จะชูให้เห็นถึงจุดจบหายนะของระบอบนาซี

"ถ้าคุณนำของเหล่านี้ออกไปจากบริบทของมัน อาจทำให้ถูกตีความไปในทางที่ผิดได้" มาน เลโอ กล่าวถึงเหตุผลที่ห้ามไม่ให้มีการถ่ายรูป

ทางติโม เดอ ไรจก์ เองก็เกรงว่าภาพที่ถูกถ่ายอาจถูกนำไปใช้เชิดชูนาซีในโซเชียลมีเดีย ซึ่งนั่นไม่ใช่จุดประสงค์ของการจัดแสดงนิทรรศการนี้

อย่างไรก็ตาม โซนเดียวที่อนุญาตให้ถ่ายรูปได้คือรถเต่าโฟล์กสวาเกิน

นิทรรศการนี้จัดขึ้นตรงกับวาระครบรอบ 75 ปี ที่เมืองเดนบอสช์เป็นอิสระจากนาซี โดยจะจัดไปจนถึงวันที่ 19 มกราคมในปีหน้า โดยเปิดจองตั๋วผ่านทางเว็บไซต์ออนไลน์ของพิพิธภัณฑ์ https://designmuseum.nl เท่านั้น โดยเปิดให้เข้าชมรอบละ 50 คน และมีคนจองบัตรเข้าชมแล้วกว่า 10,000 ราย