เสียงวิจารณ์ดังกล่าวมีขึ้นในขณะที่โรงเรียนและมหาวิทยาลัยของฮ่องกง ซึ่งหลายแห่งเป็นหนึ่งในสถานศึกษาที่ดีที่สุดของเอเชีย ได้กลายเป็นสมรภูมิด้านอุดมการณ์แห่งล่าสุดในฮ่องกง โดยกระทรวงการต่างประเทศและสื่อของรัฐบาลจีนแสดงความไม่พอใจอย่างรุนแรงต่อคำถามข้อหนึ่งในข้อสอบเข้ามหาวิทยาลัยวิชาประวัติศาสตร์ ที่ถามนักเรียนว่าเห็นด้วยหรือไม่ว่าการรุกรานของญี่ปุ่นในช่วงปี 1900-1945 (พ.ศ. 2443-2488) “สร้างผลดีให้จีนมากกว่าความเสียหาย”

กระทรวงการต่างประเทศขงจีนโพสต์ในเฟซบุ๊กเพจของสำนักงานในฮ่องกงว่า ภาคการศึกษาฮ่องกงต้องไม่กลายเป็น “เล้าไก่ที่ไม่มีหลังคา” ส่วนหนังสือพิมพ์เดอะโกลบอลไทมส์ กระบอกเสียงของรัฐบาลจีนก็วิจารณ์ว่า คำถามสอบเข้ามหาวิทยาลัยของฮ่องกงนำนักเรียนไปสู่การเป็นผู้ทรยศ

ญี่ปุ่นยึดครองบางพื้นที่ของจีนระหว่างพ.ศ. 2443-2488 ความโหดร้ายที่เกิดขึ้นได้ทำให้มีคนเสียชีวิตนับล้าน และในขณะที่มหาวิทยาลัยและโรงเรียนในจีนแผ่นดินใหญ่ถูกควบคุมอย่างเข้มงวด สถานศึกษาในฮ่องกงซึ่งมีลักษณะกึ่งปกครองตนเองมีเสรีภาพมากกว่าในเรื่องการถกเถียงและวิเคราะห์ แต่รายงานระบุว่าการศึกษาก็กำลังกลายเป้าหมายใหม่ของรัฐบาลจีน หลังเมื่อปีที่แล้วได้เกิดการประท้วงเรียกร้องประชาธิปไตยยาวนานถึง 7 เดือนในฮ่องกง และหลายครั้งก็เกิดความรุนแรง

โดยคำอุปมาว่า “เล้าไก่ที่ไม่หลังคา” เคยถูก 'แคร์รี หล่ำ' ผู้บริหารสูงสุดเกาะฮ่องกงใช้เปรียบเทียบเมื่อสัปดาห์ที่แล้วในขณะที่เตือนว่าหลักสูตรศิลปศาสตร์ที่สอนในชั้นเรียนมัธยม คือสิ่งที่ช่วยโหมกระพือความไม่สงบที่เกิดขึ้นเมื่อปีที่ผ่านมา ซึ่งผู้บริหารสูงสุดของเกาะฮ่องกงให้สัญญาว่าจะเผยแผนปฏิรูปวิชาดังกล่าวภายหลังในปีนี้ ด้านสำนักงานการศึกษาฮ่องกงก็วิจารณ์คณะกรรมการจัดการสอบ โดยบอกว่าคำถามนี้ทำร้ายความรู้สึกและเกียรติของประชาชนชาวจีน รวมถึงเรียกร้องให้คณะกรรมการธิบายต่อสาธารณชนด้วยความรับผิดชอบ

อย่างไรก็ตาม สหภาพครูวิชาชีพของฮ่องกงระบุว่า รัฐบาลเอาการเมืองมาวางเหนือการศึกษา ขณะที่สมาชิกสภานิติบัญญัติคนหนึ่งซึ่งเป็นผู้แทนภาคการศึกษามองว่า นี่เป็นเรื่องปกติในข้อสอบประวัติศาสตร์ ที่นักเรียนจะได้ใช้ความรู้ความเข้าใจที่มีให้เหตุผลถกเถียงกับข้อความที่ยกมาถาม ทั้งนี้ การสอบดังกล่าวมีขึ้นเมื่อวันพฤหัสบดีที่ผ่านมา และมีนักเรียนเข้าสอบประมาณ 5,200 คน 

อ้างอิง The Straits Times / SCMP