สถาบันปฏิรูปประเทศไทย มหาวิทยาลัยรังสิต จัดบรรยาย "ประวัติศาสตร์บอกเล่า : บทบาททหารกับการเมือง" โดยมี พล.อ.สายหยุด เกิดผล อดีตผู้บัญชาการทหารสูงสุดและเป็นประธานคณะรัฐบุคคล เมื่อปี 2557 และนายสมชัย ศรีสุทธิยากร อดีตคณะกรรมการการเลือกตั้ง
นายสมชัย กล่าวว่า พล.อ.สายหยุด เป็นนายทหารประชาธิปไตย เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์สําคัญทางการเมืองตั้งแต่ "ยุคเดือนตุลา" หลังเกษียณอายุราชการขับเคลื่อนงานภาคประชาชนเกี่ยวกับการประชามติและการสังเกตการเลือกตั้ง โดยเฉพาะหลังปี 2535 เป็นรองประธานมูลนิธิองค์กรกลางเพื่อประชาธิปไตย และประธานเครือข่ายประชาชนเพื่อการเลือกตั้ง หรือ พีเน็ต ด้วย โดยนายสมชัย ฝากคำถาม พล.อ.สายหยุด ด้วยว่า "ทำอย่างไรทหารไทยจึงจะไม่ก่อรัฐประหาร"
ไม่มีประชาธิปไตยภายใต้คณะรัฐประหาร
พล.อ.สายหยุด ตอบคำถามว่า ประเทศไทยจะมีรัฐธรรมนูญถาวรและเรียกว่าเป็นประชาธิปไตยได้ก็ต่อเมื่อไม่มีการรัฐประหาร โดยเห็นว่า ปัจจุบันประเทศไทยมีรัฐธรรมนูญ เพราะผู้มีอำนาจเขียนขึ้นเพื่อให้อยู่ในอำนาจได้ยาวนานเท่านั้น ไม่ได้ส่งเสริมอำนาจประชาชนหรือให้ประชาชนมีส่วนร่วม แตกต่างจากประเทศอารยะทั่วโลก ดังนั้นต้องหยุดการรัฐประหารให้ได้ แต่ก็ยังเชื่อว่าในอนาคตน่าประเทศไทยยังจะมีรัฐประหารได้อีก หากมีเหตุการณ์บางอย่างเกิดขึ้น แต่ก็ยืนยันด้วยว่าประชาธิปไตยเป็นการปกครองที่ดีที่สุด คนไทยต้องยึดมั่นและผู้มีอำนาจต้องให้ระบอบประชาธิปไตยเกิดขึ้นให้ได้
พล.อ.สายหยุด เสนอการสร้างประชาธิปไตยและป้องกันรัฐประหารในอนาคต คือ
1.) ต้องหานายทหารที่รักประชาธิปไตย ก่อการรัฐประหาร เพื่อให้ประเทศเป็นประชาธิปไตย แล้วลงจากอำนาจและจัดให้มีการเลือกตั้ง
2.) แก้รัฐธรรมนูญให้เป็นฉบับถาวร อย่างรัฐธรรมนูญปี 2540 ที่มองว่าดีที่สุด หากมีปัญหาบางด้านก็แก้ไขเฉพาะจุด
นอกจากนี้ต้องให้นักวิชาการและปัญญาชนค้นคว้าว่า ข้ออ้างของคณะรัฐประหารที่กล่าวหารัฐบาลจากการเลือกตั้งนั้นเป็นจริงหรือไม่ เพราะยึดอำนาจรัฐแล้วมาครองอำนาจต่อ แต่แก้ปัญหาที่ใช้อ้างในการรัฐประหารก็ไม่ได้ ซ้ำยังทำ "เลวกว่าเก่าอีก"
เพื่อนบ้านอาเซียน กองทัพไม่ยุ่งการเมือง
พล.อ.สายหยุด กล่าวด้วยว่า จากประสบการณ์ที่คุ้นเคยกับประเทศต่างๆ ในภูมิภาคนี้ ซึ่งหลายประเทศโดยเฉพาะที่เคยเป็นเมืองขึ้นของชาติตะวันตก หลังจากได้รับเอกราชไม่ค่อยมีรัฐประหาร ไม่ว่าจะเป็นสิงคโปร์, อินโดนีเซียหรือมาเลเซีย แม้กองทัพชาติเหล่านั้นจะมายุ่งเกี่ยวกับการเมืองได้ เพราะรัฐธรรมนูญแต่ละประเทศเขียนไว้สั้นมาก กำหนดให้ทหารมีหน้าที่ป้องกันประเทศ แต่มีกฎหมายความปลอดภัยภายในประเทศ ที่เมื่อมีความวุ่นวายเกิดขึ้น กำหนดให้ผู้ดูแลคือกระทรวงมหาดไทย ที่มีตำรวจเป็นเจ้าหน้าที่หลัก แต่สำหรับทหารไทยออกมารัฐประหารโดยอ้างเหตุต่างๆ นั้น ไม่รู้ว่าใช้อำนาจหรือข้อกฎหมายอะไร
สำหรับ พล.อ.สายหยุด และ "คณะรัฐบุคคล" มีบทบาทก่อนรัฐประหาร ปี 2557 เรียกร้องให้ "องคมนตรีและกองทัพ" หาทางออกให้ประเทศ “ขอพึ่งพระบารมี” ของสถาบันเบื้องสูง โดยเสนอให้สถาบันทหารและศาล เข้ากุมอำนาจรัฐช่วงวิกฤต แล้วเลือกคนดีมาเป็นนายกรัฐมนตรี เพื่อปฏิรูปการเมืองก่อนการเลือกตั้ง
อ่านเพิ่มเติม