สำนักข่าวเดอะ การ์เดียนรายงานว่า เมืองสีหนุวิลล์ เคยเป็นเมืองที่ซบเซาริมทะเลของกัมพูชา แต่ปัจจุบันได้ขึ้นมาเป็นเมืองท่องเที่ยวที่คึกคัก มีตึกสูงและอาคารหลังคาโดมขนาดใหญ่ มีป้ายไฟนีออนหลากสีสันของกาสิโนสุดหรูของจีนภายในช่วงเวลาเพียง 2 ปีเท่านั้น จนหลายคนจำเมืองเดิมแทบไม่ได้ แม้ชาวกัมพูชาจะถูกห้ามไม่ให้เข้าไปเล่นการพนันในกาสิโนของต่างชาติก็ตาม

เมืองสีหนุวิลล์เป็นที่ตั้งของท่าเรือน้ำลึกแห่งเดียวของกัมพูชา และเป็นส่วนสำคัญส่วนหนึ่งของโครงการ One Belt One Road (OBOR) ของนายสีจิ้นผิง ประธานาธิบดีจีน ส่งผลให้จีนนำเงินมาลงทุนในเมืองสีหนุวิลล์จำนวนมหาศาล โดยภายในสิ้นปีนี้ โครงการสร้างกาสิโนและโครงสร้างพื้นฐานกว่า 70 โครงการของจีนกำลังจะเสร็จสิ้น ร้านค้าและร้านอาหารของจีนจะเข้ามาตั้งอยู่ตามท้องถนนต่างๆ ของเมือง

นายฮุน เซน นายกรัฐมนตรีกัมพูชาเต็มใจที่จะให้จีนเข้าไปลงทุนได้อย่างเต็มที่เพื่อให้มั่นใจว่ากัมพูชาจะเป็นศูนย์กลางโครงการ OBOR ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ต่างจากเพื่อนบ้านอย่างไทย เมียนมา และเวียดนาม ทำให้ชายฝั่งทางตอนใต้ของกัมพูชาเต็มไปด้วยโรงผลิตไฟฟ้าและโรงงานผลิตน้ำมันของจีนมูลค่ารวม 4,200 ล้านดอลลาร์สหรัฐ และยังมีโครงการสร้างสร้างถนนไฮเวย์ 4 เลนจากเมืองสีหนุไปยังกรุงพนมเปญ รวมถึงการขยายสนามบินในกรุงพนมเปญให้ใหญ่ขึ้น

การพัฒนาเมืองอย่างรวดเร็วทำให้คนท้องถิ่นรู้สึกถูกคุกคาม โดยมีการประเมินว่า ปัจจุบันมีชาวจีนอยู่ในเมืองเกือบร้อยละ 20 ของประชากรทั้งหมดแล้ว โดยจำนวนนักท่องเที่ยวที่เข้าไปในเมืองสีหนุวิลล์ในปี 2560 เกือบ 120,000 คนเป็นคนจีน เพิ่มขึ้นจากปีก่อนถึง 126 เปอร์เซนต์ และชุมชนชาวจีนที่ขยายใหญ่ขึ้นในเมืองสีหนุวิลล์กับชุมชนชาวกัมพูชาท้องถิ่นก็แทบไม่มีปฏิสัมพันธ์ต่อกันเลยแม้แต่น้อย

คนท้องถิ่นเมืองสีหนุวิลล์หลายคนต้องเรียนภาษาจีน เพื่อปรับตัวให้เข้ากับสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป และเพื่อโอกาสในการทำมาหากินที่มากขึ้น แต่หลายคนยังกังวลว่าโครงการก่อสร้างจำนวนมากของจีนกำลังทำลายสิ่งแวดล้อม และเมื่อโครงการเหล่านี้เสร็จสิ้นก็จะทำให้มีชาวจีนเข้ามาอยู่อาศัยกันมากขึ้นเรื่อยๆ จนไม่เหลือความเป็นกัมพูชาหลงเหลือในเมืองนี้อีกต่อไป

โครงการก่อสร้างของจีนที่เร่งสร้างกันตลอดทั้งวันทั้งคืน ส่งผลให้โรงแรมและรีสอร์ทใกล้เคียงต้องประสบปัญหาหนัก เนื่องจากลูกค้าชาวตะวันตกหลีกเลี่ยงการจองที่พักที่ใกล้กับชุมชนชาวจีน ขณะที่นักท่องเที่ยวชาวจีนเลือกพักในโรงแรมและรีสอร์ทที่เป็นของชาวจีน ขณะเดียวกันนักลงทุนชาวจีนยื่นข้อเสนอซื้อโรงแรมและรีสอร์ทของคนท้องถิ่น จนเหลือเจ้าของธุรกิจที่เป็นคนท้องถิ่นน้อยลง

แม้กาสิโนและคอนโดจะไม่ใช่การลงทุนของโครงการ OBOR โดยตรง แต่เงินกว่า 1,100 ล้านดอลลาร์สหรัฐมาจากจีน จากเงินลงทุนในกาสิโน ทั้งหมด 1,300 ล้านดอลลาร์สหรัฐ โดยเจ้าของกาสิโนชาวจีนได้ฉวยโอกาสที่กัมพูชาไม่มีกฎเกณฑ์ควบคุมการพนัน และกฎหมายปราบการฟอกเงินที่ไม่รัดกุม เพื่อสร้างอาณาจักรที่มีแต่ชาวต่างชาติเท่านั้นที่จะเข้าไปได้ เนื่องจากกฎหมายกัมพูชาห้ามชาวกัมพูชาเล่นการพนัน

นักธุรกิจจีนจำนวนมาแห่กันมาที่สีหนุวิลล์ เพื่อฉกฉวยผลประโยชน์จากการตั้งเขตเศรษฐกิจปลอดภาษีจีน-กัมพูชาที่ ทำให้มีโรงงานมากกว่า 100 แห่งของจีน และบริษัทจีนอีกกว่า 200 บริษัทที่เข้ามาผลิตสินค้าและสิ่งทอ มาตั้งอยู่ในเมืองนี้

ช่องว่างระหว่างคนรวยและคนจนในเมืองนี้ยิ่งห่างกันออกไปเรื่อยๆ เพราะในขณะที่หลายคนกลายเป็นคนไร้บ้าน เพราะไม่สามารถจ่ายค่าเช่าบ้านที่แพงขึ้น เจ้าของบ้านหรือเจ้าของที่ดินกลับรวยขึ้น เพราะการขึ้นค่าเช่า และเลือกที่จะปล่อยเช่าให้กับชาวจีนที่มีกำลังทรัพย์มากกว่า

สำหรับคนท้องถิ่นแล้ว แม้จะโครงการสร้างเมืองสีหนุวิลล์จะสร้างงานและสร้างรายได้ให้กับคนท้องถิ่นจำนวนหนึ่ง แต่ความเจริญที่เกิดขึ้นกับเมืองสีหนุวิลล์มาจากเงินลงทุนจำนวนมหาศาลที่ไหลทะลักเข้าไปในพื้นที่ที่ชาวกัมพูชาไม่เคยได้เห็น เพราะนักท่องเที่ยวจีนพักโรงแรมจีน กินที่ร้านอาหารจีน ซื้อของในร้านค้าของจีน โดยที่คนท้องถิ่นได้ประโยชน์จากเม็ดเงินเหล่านี้น้อยมาก แต่ค่าครองชีพของทั้งเมืองกลับพุ่งสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว

ขณะที่รายได้กลับลดลง ซึ่งคนท้องถิ่นหลายคนวิจารณ์มากว่า สินค้าจีนที่ขายให้คนท้องถิ่นมีราคาแพงมาก แต่คุณภาพไม่ดีเท่าที่ควร ขณะที่ชาวจีนซื้อสินค้าออนไลน์จากเว็บไซต์จีน ที่นำเข้ามาจากจีน แม้แต่ผักผลไม้ต่างๆ

ช่วงปี 2558 – 2560 จีนลงทุนในกัมพูชามากถึง 5,300 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ซึ่งมากกว่าเงินที่รัฐบาลกัมพูชาลงทุนในประเทศตัวเองด้วยซ้ำ และเงินลงทุนที่ถาโถมเข้ามาจากจีน ทำให้จีนมีอิทธิพลกับกัมพูชาอย่างมาก ซึ่งเห็นได้ชัดเจนจากการเลือกตั้งกัมพูชาเมื่อวันที่ 29 ก.ค.ที่ผ่านมา ที่จีนนำเงินมาช่วยรัฐบาลของนายฮุน เซน นายกรัฐมนตรีกัมพูชาจัดการเลือกตั้ง ในขณะที่สหรัฐฯ และสหภาพยุโรปถอนเงินช่วยเหลือ เพื่อประท้วงการยุบพรรคกู้ชาติกัมพูชา หรือ CNRP พรรคฝ่ายค้านของกัมพูชา จนทำให้พรรครัฐบาลไร้คู่แข่งโดยสิ้นเชิง

ขณะเดียวกัน การพัฒนาแบบก้าวกระโดดทำให้รัฐบาลท้องถิ่นของเมืองสีหนุวิลล์ไม่มีเวลาและทรัพยากรเพียงพอที่จะออกกฎเกณฑ์ควบคุมและปราบปรามอาชญากรรมและการฟอกเงินของธุรกิจและกาสิโนของจีน ช่วงที่ผ่านมา มีรายงานว่ามาเฟียชาวจีนในเมืองได้ลักพาตัวนักลงทุนจีนไป สร้างความรู้สึกไม่ปลอดภัยให้กับทั้งคนท้องถิ่นและนักลงทุนในพื้นที่

สถาบันการศึกษายุทธศาสตร์กัมพูชาระบุว่า สิ่งที่เกิดขึ้นในเมืองสีหนุวิลล์ได้ทำลายภาพลักษณ์ที่ดีของจีนในสายตาของชาวกัมพูชาไปแล้ว และรัฐบาลจีนและสถานทูตจีนควรยอมรับว่า มีกระแสต่อต้านจีนในกัมพูชาเข้มข้นขึ้น จึงเป็นเรื่องสำคัญมากที่จีนจะต้องเอาชนะใจชาวกัมพูชาให้ได้ เพราะหากจีนเอาชนะใจชาวกัมพูชาไม่สำเร็จ จีนก็จะเอาชนะใจคนทั้งภูมิภาคนี้ไม่ได้เช่นกัน

ข่าวที่เกี่ยวข้อง :

• พรรคฮุน เซนคว้าที่นั่งในสภาได้ทั้งหมด
• เตือนกัมพูชา-ลาวเดินตามจีนหลังรับ‘เงินช่วยเหลือ’นับแสนล้านบาท
• เวิลด์แบงก์ปล่อยกู้กัมพูชา 3.6 พันล้าน-พัฒนาถนน