โรดริโก ดูแตร์เต ประธานาธิบดีฟิลิปปินส์ กล่าวปราศรัยระหว่างเดินทางไปเมืองปัวโตปรินเซซา ว่า ฟิลิปปินส์กับจีนควรจะมาเป็นเพื่อนกัน แต่ห้ามจีนแตะต้องเกาะธิตูและเกาะอื่นๆ ไม่เช่นนั้น เขาจะส่งกองทัพฟิลิปปินส์ไปทำ "ภารกิจพลีชีพ" หากรัฐบาลจีนยังไม่เลิกยุ่งกับเกาะของฟิลิปปินส์ในทะเลจีนใต้ โดยดูแตร์เตระบุว่า นี่ไม่ใช่คำขู่ แต่เป็น "คำแนะนำที่มีให้กับเพื่อน"

ท่าทีดังกล่าวมีขึ้นเพียงไม่กี่วันหลังจากที่รัฐบาลฟิลิปปินส์อ้างว่า ในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา พบเรือสัญชาติจีนถึง 275 ลำใกล้กับเกาะธิตูของฟิลิปปินส์ อยู่บริเวณหมู่เกาะสแปรตลีย์ในทะเลจีนใต้ โดยเกาะดังกล่าวมีฐานทัพขนาดเล็กของฟิลิปปินส์ตั้งอยู่ และมีพลเรือนอาศัยอยู่อีกประมาณ 100 คน แต่จีนก็อ้างสิทธิเหนือพื้นที่ดังกล่าวด้วยเช่นกัน

กระทรวงต่างประเทศของฟิลิปปินส์ระบุในแถลงการณ์ว่า เรือของจีนที่เข้าไปใกล้กับเกาะธิตูทำผิดกฎหมาย และเป็นการรุกล้ำอำนาจอธิปไตยของฟิลิปปินส์อย่างเห็นได้ชัด และเรือจีนจำนวนมากที่มาปรากฏใกล้กับเกาะธิตูก็ทำให้ฟิลิปปินส์เกิดคำถามและความกังวลถึงจุดประสงค์ของจีน

สถานการณ์ความขัดแย้งบริเวณพื้นที่พิพาททะเลจีนใต้กลับมาตึงเครียดอีกครั้งตั้งแต่ช่วงต้นปีนี้ โดยทะเลจีนใต้นอกจากจะเป็นเส้นทางเดินเรือที่สำคัญมาก ก็ยังเป็นหนึ่งในพื้นที่ที่มีความขัดแย้งมากที่สุดในโลก เนื่องจากจีน ฟิลิปปินส์ เวียดนาม ไต้หวัน มาเลเซียและบรูไนต่างก็อ้างสิทธิเหนือพื้นที่ต่างๆ ในทะเลจีนใต้

ด้าน Asia Maritime Transparency Initiative ระบุว่า เรือของจีนที่ปรากฏใกล้กับเกาะธิตูนับตั้งแต่เดือนม.ค.ที่ผ่านมา มีทั้งเรือประมง เรือของหน่วยยามฝั่งจองจีน ไปจนถึงเรือของกองทัพเรือกองทัพปลดปล่อยประชาชน โดยเรือประมง ซึ่งมีสัญลักษณ์ของกองกำลังอาสาของจีนจะแล่นเข้าไปใกล้เกาะธิตูประมาณ 2 - 5.5 ไมล์ทะเล ส่วนเรือของหน่วยยามฝั่งและกองทัพเรือจะอยู่ไกลอกกมาเล็กน้อย

ช่วงหลายปีที่ผ่านมา จีนพยายามเข้าไปอ้างสิทธิเหนือพื้นที่พิพาททั้งหมดในทะเลจีนใต้ และได้สร้างเกาะเทียมและนำกองทัพไปไว้ที่นั้น เพื่อเป็นการคุกคามประเทศอื่นๆ ที่อ้างสิทธิพื้นที่ดังกล่าว ขณะเดียวกันก็ใช้วิธีการทางการทูตและการค้าในการบีบบังคับประเทศเหล่านี้ รวมถึงฟิลิปปินส์ด้วย

เบนิกโน อากีโน ประธานาธิบดีฟิลิปปินส์คนก่อนมักมีท่าทีแข็งกร้าวในการจัดการปัญหาพื้นที่พิพาททะเลจีนใต้กับจีน เช่น การฟ้องศาลอนุญาโตตุลาการระหว่างประเทศว่าจีนมีความผิดที่ขยายกำลังทหารในทะเลจีนใต้ แต่ความสัมพันธ์ระหว่างจีนกับฟิลิปปินส์ก็ดีขึ้นเรื่อยๆ หลังจากที่ดูแตร์เตขึ้นมาเป็นประธานาธิบดีในปี 2016 เพราะดูแตร์เตเชื่อว่าเขาสามารถเจรจากับจีนได้

ดูแตร์เตยังเคยยอมรับว่า เขาต้องการกระชับความสัมพันธ์กับจีน โดยเฉพาะความสัมพันธ์ทางการค้า จนทำให้ชาวฟิลิปปินส์จำนวนหนึ่งวิพากษ์วิจารณ์ว่า ดูแตร์เตพยายามจะค้าขายกับจีน และดึงดูดนักลงทุนจีน จนปล่อยให้จีนอ้างสิทธิเหนือพื้นที่พิพาทในทะเลจีนใต้ได้มากขึ้น

ที่มา : CNN, The Guardian